Partnergeweld
Ervaringen van vrouwen en mannen met psychologisch, fysiek en seksueel geweld
In 2010 liet het Instituut een grootschalige studie uitvoeren over de ervaringen van vrouwen en mannen met gendergerelateerd geweld. Het doel van het onderzoek was niet alleen om een beter inzicht te krijgen in het voorkomen, de vormen en de ernst van gendergerelateerd geweld, maar ook in de risico- en beschermingsfactoren die daaraan zijn verbonden. De cijfergegevens lieten toe om de problematiek nauwkeuriger en meer diepgaand te begrijpen, en om het beleid dat op de verschillende machtsniveaus wordt gevoerd te verbeteren.
Enkele resultaten van het onderzoek:
- 12,5% van de respondenten verklaarde minimum één daad van geweld te hebben ervaren door hun partner of hun ex-partner gedurende de afgelopen 12 maanden (14,9% van de vrouwen en 10,5% van de mannen).
- Vrouwen zijn vaker het slachtoffer van ernstiger, frequenter en andere vormen van partnergeweld.
- Tussen ex-partners, of aan het einde van een relatie, komt er in verhouding meer geweld voor.
- Bij jongeren is er eveneens een hoger aantal vermeldingen van partnergeweld.
- Vrouwen praten makkelijker over hun ervaringen met partnergeweld dan mannen, en Vlamingen meer dan Walen.
- Hoge risicofactoren voor ernstige vormen van partnergeweld zijn sociaal isolement, het feit dat de partner buitenshuis gewelddadig gedrag vertoont en een lage relatiekwaliteit.
Onderzoek naar intrafamiliaal geweld en partnergeweld op basis van de gezondheidsenquête 2013
In opdracht van het Instituut voerde het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid in 2013 een specifieke analyse uit die dieper inging op de verbanden tussen de gegevens over intrafamiliaal geweld en partnergeweld enerzijds en de andere gezondheidsinformatie in de Gezondheidsenquête. De nationale gezondheidsenquête is een grootschalige enquête bij gezinnen om een globaal beeld te krijgen van de gezondheid en leefstijl van de Belgische bevolking. Deze studie toont een duidelijk verband tussen intrafamiliaal geweld/partnergeweld en een slechtere geestelijke gezondheid van het slachtoffer: meer recente psychische problemen, depressieve gevoelens, angststoornissen en slaapproblemen, een hogere gemiddelde score van psychisch welzijn, meer zelfmoordgedachten en -pogingen, en een hoger gebruik van voorgeschreven antidepressiva en psychotrope geneesmiddelen. Ook de lichamelijke gezondheid van deze slachtoffers is niet zo goed: een hogere pijnscore, minder kans dat ze geen enkel gezondheidsprobleem aangeven en een slechtere score voor kwaliteit van leven.
Nationale enquête over de impact van partnergeweld op werk, werknemers en werkplekken in België
In 2017 hebben onderzoekers van de Western University en het Instituut een nationale online enquête uitgevoerd over de impact van partnergeweld op werk, werknemers en werkplekken. Uit de bevraging blijkt dat partnergeweld wel degelijk een impact heeft op het functioneren van een slachtoffer en diens collega’s. 72,9% van de slachtoffers stelde dat het geweld een impact had op hun werk. Bij 7,8% kwam de (ex-)partner zelfs op de werkvloer. De cijfers bevestigen dat partnergeweld niet enkel een privéprobleem is en dat elke werkgever kan geconfronteerd worden met de gevolgen van partnergeweld. De werkomgeving zou dan ook een rol kunnen spelen in de strijd tegen partnergeweld.
Eergerelateerd geweld
Eergerelateerd geweld is een specifieke vorm van gendergerelateerd geweld. Naar aanleiding van enkele situaties van eergerelateerd geweld in ons land met dramatische afloop, maar ook doordat slachtoffers beginnen te getuigen over conflicten, latente dreigingen of manifest geweld, staan lokale hulp- en politiediensten voor de niet-evidente opdracht om hier adequaat mee om te gaan.
Om die reden lieten het Instituut en de FOD Binnenlandse Zaken een verkennend onderzoek uitvoeren naar het fenomeen van eergerelateerd geweld in België, met als doel ondersteuning te bieden aan de uitwerking van een integraal en geïntegreerd beleid. Dit onderzoek geeft meer inzicht in de complexiteit van het fenomeen, brengt de diverse vormen van eergerelateerd geweld in kaart en legt de diverse factoren en achterliggende processen, oorzaken en geweldsvormen bloot. Daarnaast formuleert het concrete aanbevelingen die een vroegtijdige herkenning en detectie van diverse vormen van eergerelateerd geweld moeten toelaten en een gepaste hulpverlening voorop stellen.
Vrouwelijke genitale verminking
Ter gelegenheid van de Internationale Dag van nultolerantie tegen vrouwelijke genitale verminking publiceerden het Instituut, de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en GAMS België in 2019 een update van de studie over de schatting van de prevalentie van in België wonende meisjes en vrouwen die vrouwelijke genitale verminking ondergingen of het risico lopen om verminkt te worden, met nieuwe cijfers van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen.