Het Instituut en discriminatie

Als instelling die waakt over de gelijke behandeling van onder meer vrouwen, mannen, transgender en intersekse personen, ouders enz., is het belangrijk om te weten welke ongelijkheden er binnen de maatschappij aanwezig zijn. Je kan helpen om dit in kaart te brengen door alles te melden waarvan je denkt dat het een inbreuk is op het verbod tegen discriminatie en seksisme. Elke melding die het Instituut ontvangt wordt geanalyseerd en opgenomen in een databank en in het jaarverslag.

Het Instituut heeft als opdracht om iedereen die om raad vraagt over de wetgeving of discriminatie op basis van een beschermd criterium informatie en bijstand te verlenen. Je kan een melding doen wanneer je denkt het slachtoffer te zijn van een discriminatie op basis van een of meerdere van de door de Genderwet beschermde criteria. Het Instituut zal een slachtoffer van discriminatie bijstaan, adviseren, bemiddelen tussen jou en de persoon of instantie die de vermeende discriminatie pleegde en eventueel in rechte optreden. Het Instituut evalueert als onafhankelijke organisatie zelf hoe en in welke mate het een slachtoffer optimaal kan ondersteunen. Bezoek het hulpportaal van het Instituut voor meer informatie.

Ook kan je het Instituut contacteren wanneer je iets discriminerends hebt opgemerkt of vragen hebt over de wetgeving. Zo kunnen ook werkgevers bij ons terecht met infovragen zoals “Ik wil meer vrouwen aantrekken, maar vraag me af wat hierbij wettelijk toegestaan is.” Of “Een van mijn medewerkers heeft aangegeven dat die in een sociale transitie zit. Hoe kan ik mijn medewerker hierin ondersteunen en hoe reageer ik op opmerkingen van collega’s?”.

Het Instituut heeft zelf geen onderzoeksbevoegdheid. Dit betekent dat wanneer je melding doet van een mogelijke discriminatie door een bedrijf, het Instituut niet daar ter plaatse kan gaan, mensen kan verhoren of documenten kan opeisen. Het Instituut heeft echter een samenwerkingsakkoord gesloten met de Algemene Directie van het Toezicht op de Sociale Wetten. Deze samenwerking heeft onder meer voor gevolg dat het Instituut in individuele dossiers, mits toestemming van de melder, beroep kan doen op de inspectie om een onderzoek te voeren. Het nut en de wenselijkheid van dergelijk onderzoek wordt door het Instituut bepaald.

Je kan het Instituut ook contacteren wanneer je zelf slachtoffer bent van pesterijen, seksueel grensoverschrijdend gedrag of geweld op je werk en er een link is met een van de beschermde criteria, zoals geslacht of genderexpressie. In dergelijke zaken kan het Instituut jou op de achtergrond bijstaan en/of adviseren aangezien de externe preventiediensten in eerste instantie bevoegd zijn om meldingen hierover te behandelen.

Wanneer je slachtoffer bent van geweld, pesterijen of seksueel ongewenst gedrag op het werk, door een collega, leidinggevende, baas, bezoeker etc., dan kan je ook steeds bij het Instituut melding doen. In eerste instantie is het echter raadzaam om aan te kloppen bij de vertrouwenspersoon en/of de externe preventiedienst bij degelijke “psychosociale risico’s op het werk”. Dit zijn de meest geschikte instanties om melding te doen van grensoverschrijdend gedrag waar je zelf mee geconfronteerd werd of waar je getuige van was. Dit kan ook anoniem. Meer informatie over deze instanties vind je via deze website.

Tot 2014 kregen Belgische kinderen automatisch de familienaam van hun vader. In 2012 adviseerde het Instituut de beleidsmakers om kinderen automatisch de dubbele naam toe te kennen en zo de gelijkheid van moeders en vaders te waarborgen. Vaders hadden daar aanvankelijk vetorecht bij, waarmee ze konden beletten dat het kind (ook) de familienaam van de moeder kreeg. Om de passage in de vernieuwde wet van 2014 te vernietigen die vaders dat vetorecht gaf, trok het Instituut naar het Grondwettelijk Hof. Lees meer over de juridische stappen die het Instituut ondernam en de aanbeveling voor de wetgever, om in 2016 tot de wet van de dubbele familienaam te komen die niet discrimineert.