Vormen van discriminatie

Discriminatie kan verschillende wettelijke vormen aannemen. Deze vormen worden ook duidelijk omschreven in de antidiscriminatiewetgeving. Op deze pagina worden de verschillende definities overlopen en toegelicht en wordt kort uitleg gegeven over de sancties die hieraan verbonden zijn.

• Directe discriminatie: wanneer in een vergelijkbare situatie een direct onderscheid wordt gemaakt tussen personen omwille van een of meerdere van de beschermde criteria.
  Voorbeeld: een persoon wordt niet aangeworven omwille van het volgen van een medische transitie, een werknemer krijgt geen promotie omwille van afwezigheden in het kader van een IVF-procedure, een persoon wordt de toegang tot een openbare fuif ontzegd omdat hij man is.
• Indirecte discriminatie: wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een of meerdere beschermde criteria bijzonder benadeelt ten opzichte van anderen die dit criterium of deze criteria niet bezitten en er geen wettelijke rechtvaardiging is.
  Voorbeeld: een bedrijf heeft een algemeen beleid dat wie meer dan 10 werkdagen per jaar afwezig is, buiten het jaarlijks verlof, geen bonus krijgt. Hiermee worden personen met gezinsverantwoordelijkheden in het bijzonder benadeeld.
• Intimidatie: ongewenst gedrag dat verband houdt met een of meerdere beschermde criteria en tot doel heeft om de waardigheid van een persoon aan te tasten en om een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving te creëren.
  Voorbeeld: iemand wordt omwille van de manier waarop die zijn genderidentiteit uit in diens kleding lastiggevallen bij de toegang tot een café.
• Seksuele intimidatie: intimidatie waarvan het verbale, non-verbale of fysieke gedrag een seksuele connotatie heeft.
  Voorbeeld: een werknemer wordt op het werk geconfronteerd met dubbelzinnige opmerkingen en gebaren of krijgt ongewenst pornografische beelden toegestuurd.
• Opdracht geven tot discriminatie: elke handelwijze die iemand de opdracht geeft om een persoon, groep, gemeenschap … te discrimineren op grond van een of meerdere beschermde criteria.
  Voorbeeld: een bedrijf geeft aan een interimkantoor als boodschap dat ze geen mannelijke kandidaten wensen.
• Aanzetten tot discriminatie: een persoon die in het openbaar of in aanwezigheid van getuigen door verbaal of non-verbaal gedrag anderen aanzet tot discriminatie, haat, geweld of segregatie van een persoon of groep omwille van een of meerdere beschermde criteria.
  Voorbeeld: op een buurtfeest gebruikt een van de organisatoren opruiende taal t.a.v. enkele transpersonen die in de buurt wonen.

Sinds juli 2023 voegde de wetgever een aantal specifieke verboden vormen van discriminatie toe aan de antidiscriminatiewetgeving:

• Cumulatieve discriminatie: situatie die zich voordoet wanneer een persoon wordt gediscrimineerd naar aanleiding van een onderscheid op grond van meerdere beschermde criteria die bij elkaar worden opgeteld, maar scheidbaar blijven.
  Voorbeeld: een kandidaat wordt tijdens een sollicitatieprocedure verplicht om als enige bijkomende testen af te leggen omwille van haar auditieve beperking en wordt na de aankondiging van haar zwangerschap uiteindelijk niet aangeworven.
• Intersectionele discriminatie: situatie die zich voordoet wanneer een persoon wordt gediscrimineerd naar aanleiding van een onderscheid op grond van meerdere beschermde criteria die op elkaar inwerken en onscheidbaar worden.
  Voorbeeld: een bedrijf weigert om mannen met een maghrebijnse achtergrond aan te werven.

Al deze vormen van discriminatie zijn verboden en geven slachtoffers het recht op een schadevergoeding. Daarbij maakt het niet uit of men jou al dan niet met opzet heeft gediscrimineerd. Dit betekent dat ook wanneer de werkgever niet op de hoogte was van het feit dat diens actie inging tegen het discriminatieverbod, die werkgever het discriminatieverbod overtreden heeft en het slachtoffer aanspraak kan maken op een schadevergoeding.

Bovendien is discriminatie op grond van een van de door de Genderwet beschermde kenmerken strafbaar. Dit betekent dat de pleger van de discriminatie het risico loopt op een geldboete en/of gevangenisstraf. Daarbij is het wel noodzakelijk dat de discriminatie met opzet werd gesteld en dat de dader dus de bedoeling had om iemand te discrimineren.