De gendertest
Een overheidsbeleid kan op verschillende manieren tot uitvoering worden gebracht, in de eerste plaats door het aannemen van wet- of regelgevende teksten.
De door de wet van 12 januari 2007 voorziene “gendertest” is een evaluatie van de impact van ontwerpen van wet- en regelgevende teksten op de situatie van vrouwen en mannen.
Het politieke beslissingsproces wordt schematisch voorgesteld in vier fasen die men de beleidscyclus noemt:
- Analyse van de situatie;
- Definitie van de beleidslijn;
- Uitvoering en controle van de beleidslijn;
- Evaluatie van de beleidslijn.
De zogenaamde gendertest houdt rechtstreeks verband met de eerste twee fasen van deze cyclus, de analyse van de situatie waarin de overheid wenst in te grijpen en de definitie van de aangepaste beleidslijn.
De gendertest werd uitgewerkt in het kader van hoofdstuk 2 van titel 2 van de wet van 15 december 2013 houdende diverse bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging, dat de nieuwe regelgevingsimpactanalyse (RIA) invoert. Hiermee worden de oude tests (Kafka, DOEB) en de nieuwe tests (gendertest, kmo-test en beleidscoherentie ten gunste van de ontwikkelingssamenwerking) geharmoniseerd.
Het koninklijk besluit van 21 december 2013 houdende uitvoering van titel 2, hoofdstuk 2 van de wet beschrijft de samenstelling en de werking van het impactanalysecomité, de structuur van het formulier en de verplichtingen tot openbaarheid.
De RIA is een voorafgaande evaluatie van de potentiële gevolgen van voorontwerpen van regelgeving op de economie, het leefmilieu, de sociale aspecten en de overheidsdiensten. De bedoeling is om een transversale denkoefening te stimuleren, vóór de aanname van het overheidsbeleid, om zo de kwaliteit hiervan te verbeteren.
Concreet heeft de RIA betrekking op voorontwerpen van regelgeving die worden voorgelegd aan de Ministerraad (een regeringslid kan een impactanalyse uitvoeren van de ontwerpen en besluiten die onder zijn bevoegdheid vallen en waarvoor de tussenkomst van de Ministerraad niet vereist is) en worden 21 thema’s behandeld, waaronder 4 die onderworpen worden aan een diepgaande analyse bestaande uit meerdere open vragen:
- de gelijkheid van vrouwen en mannen (gendertest);
- de kmo’s;
- de administratieve lasten;
- de beleidscoherentie ten gunste van de ontwikkelingssamenwerking.
Voor de 17 andere thema’s, te situeren in het kader van de duurzame ontwikkeling, gebeurt de impactanalyse op basis van kernwoorden.
De doelstelling van de analyse met betrekking tot de gelijkheid van vrouwen en mannen is om de auteurs van regelgeving te helpen om een duidelijk beeld te krijgen van de impact van hun ontwerp op de respectieve situatie van vrouwen en mannen in het licht van de beleidsdoelstelling van het versterken van de gelijkheid van vrouwen en mannen.
Het AIR-formulier is in 2024 herzien. Het onderdeel 'Gelijkheid van vrouwen en mannen' van de AIR (gendertest) bestaat uit 4 vragen:
Vraag 1. Heeft het ontwerp van regelgeving een impact op de toegang van mensen tot de volgende bestaansmiddelen? (Inkomen, werkgelegenheid, sociale bescherming, opleiding, tijd/overleg, gezondheid, veiligheid, justitie, mobiliteit, energie, verantwoordelijkheden, digitale technologieën, overige)
Vraag 2. Uit de beschikbare gendergegevens blijkt dat er verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen wat betreft de toegang tot deze bestaansmiddelen.
Verduidelijk de verschillen tussen vrouwen en mannen gelinkt aan uw project, met de hulp van de relevante statistieken, inclusief degene geproduceerd door uw eigen administratie.
Vraag 3. Verduidelijk, op basis van deze informatie, welke de impact is van dit project op de respectievelijke situatie van mannen en vrouwen als het gaat over toegang tot deze bestaansmiddelen.
Vraag 4. Samenvattend, is de impact van de ontwerpverordeningen op de gelijkheid van vrouwen en mannen:
- Positief
- Negatief
- Neutraal (geen effect)
Nuttige documenten
- De wet van 15 december 2013 houdende diverse bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging en het koninklijk besluit van 21 december 2013 houdende uitvoering van titel 2, hoofdstuk 2 van de wet van 15 december 2013 houdende diverse bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging
- Het herziene RIA-formulier en de handleiding voor RIA-ondersteuning zijn binnenkort online beschikbaar.