Wat is gendergerelateerd geweld?
Gendergerelateerd geweld verwijst naar alle daden van geweld gericht tegen een persoon vanwege hun geslacht, genderidentiteit of genderexpressie. Het omvat ook geweld dat personen van een bepaald geslacht onevenredig treft. In onze samenleving worden vooral vrouwen en non-binaire en transgender personen getroffen, net als mannen die zich niet gedragen of uiten zoals dat in onze heteronormatieve samenleving van een man wordt verwacht.
Gendergerelateerd geweld kan seksueel, fysiek, verbaal, psychologisch of economisch van aard zijn en kan vele vormen aannemen, van verbaal geweld, het delen van intieme foto's op het internet en intimidatie tot verkrachting of moord. Deze verschillende vormen van geweld sluiten elkaar niet uit. Ze kunnen tegelijkertijd voorkomen en elkaar versterken.
De vormen van gendergerelateerd geweld waaraan personen kunnen worden blootgesteld en de manier waarop ze ermee worden geconfronteerd, worden vaak bepaald door de combinatie van hun geslacht of genderidentiteit en andere factoren zoals etnische afkomst, sociale klasse, leeftijd, seksuele geaardheid, handicap, wettelijke status, religie, enz.
Gendergerelateerd geweld kan door iedereen worden gepleegd: een huidige of voormalige partner, een familielid, een collega op het werk, een manager, een klant, klasgenoten, vrienden, een onbekende persoon of personen die namens instellingen handelen.
Gendergerelateerd geweld kan op veel verschillende plaatsen voorkomen: thuis, op het werk, in sociale netwerken, op straat, enz.
Slachtoffers zijn nooit verantwoordelijk voor geweld dat tegen hen wordt gepleegd.
Gendergerelateerd geweld is een aanslag op de lichamelijke integriteit en een schending van de grondrechten. Het heeft een ernstige impact op het leven van slachtoffers, zowel fysiek als mentaal. Het kan leiden tot zelfbeschadiging, isolatie, depressie en zelfs zelfmoordpogingen. Bovendien marginaliseert het geweld de getroffenen vaak, waardoor ze zich minderwaardig en machteloos voelen.
Gendergerelateerd geweld heeft niet alleen gevolgen voor slachtoffers, maar voor de hele maatschappij.
Wat is het verband tussen gendergerelateerd geweld en genderongelijkheid?
Gendergerelateerd geweld is nauw verbonden met genderongelijkheid. Genderongelijkheid verwijst naar de ongelijke verdeling van macht, middelen en kansen tussen vrouwen en mannen, of van personen omwille van hun gender. Dit leidt tot discriminatie van vrouwen of personen omwille van geslacht of gender.
Gendergerelateerd geweld kan een uiting of gevolg zijn van een samenleving waarin vrouwen of personen niet als gelijkwaardig worden beschouwd. Daarnaast kan het gebruikt worden als middel om de ongelijke machtsverhoudingen in stand te houden. De aanwezigheid van gendergerelateerd geweld in een samenleving is een belangrijk obstakel in de verwezenlijking van gendergelijkheid.
Een gendergelijke samenleving is een samenleving waarin vrouwen, meisjes, transgender personen, non-binaire personen, of personen die niet voldoen aan de maatschappelijke verwachtingen van "man" of "vrouw" niet proportioneel meer risico lopen om slachtoffer te worden van geweld, of geweld niet wordt gebruikt als middel om hen te onderdrukken of te doen conformeren met de maatschappelijke genderrollen of -normen.
Een gendergelijke samenleving is met andere woorden een samenleving waarin gendergerelateerd geweld niet voorkomt.
Wat doet het Instituut om gendergerelateerd geweld te bestrijden?
- Onderzoek: Het Instituut verzamelt bestaande statistieken en voert studies uit om de omvang en gevolgen van gendergerelateerd geweld in onze samenleving te begrijpen.
- Sensibilisering en aanbevelingen: Het Instituut maakt professionals en overheden bewust van de noodzaak om gendergerelateerd geweld te bestrijden door instrumenten te ontwikkelen, trainingen te geven en aanbevelingen te doen.
- Beleidsondersteuning: Het Instituut coördineert de uitvoering van de nationale actieplannen om gendergerelateerd geweld te bestrijden.
- Juridische ondersteuning: Sinds 2020 kunnen slachtoffers van digitaal seksueel geweld terecht bij het Instituut voor informatie, advies en ondersteuning bij het verwijderen van niet-consensuele beelden.