Campagne “Consent is het nieuwe sexy.”

Op 15 september lanceert het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen “Consent is het nieuwe sexy.”: een campagne gericht op 18-25-jarigen in het hoger onderwijs in België. Het doel? Een duidelijke, respectvolle en inclusieve toestemmingcultuur bevorderen, in een context waarin tal van mythes en stereotypen grensoverschrijdend gedrag blijven bagatelliseren.

Hardnekkige misvattingen… en een risicovolle context

In 2020 toonde een Belgische enquête van Amnesty International aan dat:

• 23% van de jongeren denkt dat vrouwen het fijn vinden om gedwongen te worden, 
• dat 1 op 3 vindt dat het normaal is om aan te dringen op seks, 
• dat 1 op 3 meent dat de afwezigheid van een duidelijke « nee » verkrachting uitsluit, 
• en dat 1 op 4 twijfel interpreteert als toestemming.

Deze diepgewortelde foute interpretaties en stereotypen normaliseren non-consent en vinden een bijzonder zorgwekkende voedingsbodem in het hoger onderwijs, dat vaak wordt gezien als een ruimte van vrijheid en experiment.

Het BEHAVES-onderzoek (Fédération Wallonie-Bruxelles, 2024) toont aan dat bijna één op drie personen in de academische context al slachtoffer is geweest van seksistisch of seksueel geweld. De meest voorkomende gedragingen zijn ongewenste aanrakingen, herhaaldelijke uitnodigingen om uit te gaan, pogingen tot het aangaan van een intieme relatie ondanks een weigering, evenals gedwongen strelingen en kussen.

Enkele bijzonder verontrustende ervaringen springen eruit:

• 1,3% van de respondenten verklaart slachtoffer te zijn geweest van verkrachting, en 1,3% van een verkrachtingspoging;
• Meer non-binaire personen (3,1%) en vrouwen (1,6%) rapporteren verkrachting dan mannen (0,3%);
• Studenten lopen significant meer risico dan personeelsleden of doctorandi (1,9% onderging een verkrachting, 1,8% een poging).

Andere vormen van geweld komen ook voor, zowel fysiek (pogingen tot strelingen, ongewenst lichamelijk contact) als digitaal (ongevraagd versturen van seksueel getinte inhoud, niet-consensuele verspreiding van intieme beelden of teksten).

Een belangrijke wettelijke mijlpaal

In 2022 hervormde België grondig zijn Strafwetboek inzake seksueel geweld. Voortaan staat toestemming centraal in de wetgeving:

• Ze moet vrij, geïnformeerd, bewust en vrijwillig zijn;
• Ze kan nooit worden verondersteld of afgeleid uit stilte, gebrek aan verzet of een bestaande relatie;
• Bepaalde situaties maken toestemming onmogelijk (slaap, bewusteloosheid, invloed van alcohol, drugs, ziekte, handicap, angst, dwang, bedreiging, misleiding, fysiek of psychisch geweld);
• Ze kan op elk moment worden ingetrokken en geldt enkel voor de handeling waarvoor ze werd gegeven;
• Specifieke regels bepalen het toestemmingskader voor minderjarigen.

Deze hervorming is een essentiële stap vooruit om slachtoffers beter te beschermen.

Een campagne om foute interpretaties te ontkrachten 

Met deze vaststellingen lanceert het Instituut de campagne “Consent is het nieuwe sexy.”, met de ambitie om:

• De aanvaarding van een toestemmingcultuur te bevorderen;
• Foutieve opvattingen te ontmantelen;
• Jongeren de essentiële handvaten te geven om interacties en relaties te hebben die gebaseerd zijn op respect, gelijkheid en luisteren;
• De wettelijke basis rond toestemming op een toegankelijke manier uit te leggen.

Deze campagne kadert met name in de uitvoering van Richtlijn (EU) 2024/1385 van het Europees Parlement en de Raad van 14 mei 2024 ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, en meer in het bijzonder van artikel 35 daarvan.

De campagne loopt vanaf 15 september op campussen, op andere plaatsen waar studenten elkaar ontmoeten en dingen beleven en op sociale media.

De campagnebeelden zijn hieronder te downloaden.

Heb je vragen over toestemming? Bezoek onze pagina Toestemming en seksueel geweld.