Wet- en regelgeving
Internationale verplichtingen
Het Verdrag van Istanbul verplicht België om de wetgevende of andere maatregelen te nemen die nodig zijn om te waarborgen dat de volgende opzettelijke gedragingen strafbaar worden gesteld:
- excisie, infibulatie of het toebrengen van andere verminkingen aan de grote of kleine schaamlippen of de clitoris van een vrouw of een deel daarvan;
- een vrouw of meisje aanzetten of dwingen om deze handelingen te ondergaan.
Belgische context
De wet- en regelgeving in België rond vrouwelijke genitale verminking (VGV) is als volgt geëvolueerd:
2001
Sinds 2001 zijn VGV strafbaar gesteld volgens de Belgische wet. In 2001 werd artikel 409 toegevoegd aan het Strafwetboek dat een gevangenisstraf van 3 tot 5 jaar voorziet voor: “elke persoon die eender welke vorm van verminking van de genitaliën van een persoon van het vrouwelijk geslacht uitvoert, vergemakkelijkt of bevordert, met of zonder haar toestemming. De poging wordt gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot een jaar. (…)”.
Elke persoon die een VGV bij een minderjarige uitvoert, vergemakkelijkt of bevordert kan worden vervolgd wanneer die zich op het Belgisch grondgebied bevindt. Dit geldt ook wanneer de verminking buiten de Belgische landsgrenzen werd uitgevoerd (het extraterritorialiteitsbeginsel).
2014
Sinds juli 2014 is ook het aanzetten tot het uitvoeren van VGV strafbaar met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 1 jaar. Er bestaan verschillende verzwarende omstandigheden: de minderjarigheid van het slachtoffer, de ernst van de gevolgen, het winstoogmerk en, in het algemeen, een relatie van afhankelijkheid tussen de uitvoerder en het slachtoffer (wanneer de uitvoerder macht heeft over het slachtoffer, bijvoorbeeld: een ouder, een arts, …).
2017
SIn 2017 werd een omzendbrief betreffende het opsporings- en vervolgingsbeleid inzake eergerelateerd geweld, vrouwelijke genitale verminkingen, gedwongen huwelijken en wettelijke samenwoningen (COL 6/2017) goedgekeurd, die op 1 juni 2017 in werking is getreden. De omzendbrief geeft vorm aan het vervolgingsbeleid van deze geweldsvormen en beoogt onder meer om magistraten en politiediensten bewust te maken van de realiteit van de problematiek, hen instrumenten aan te reiken om die vormen van geweld beter te vatten en op passende wijze te onderzoeken. Het stimuleert ook de ontwikkeling van een lokaal beleid.
Meer informatie over de COL en de tools vind je op de website.
2020
Sinds 30 december 2020 kan VGV gepleegd op een minderjarige niet meer verjaren.
2023
De #StopFéminicide wet van 13 juli 2023 omschrijft in artikel 4 vrouwelijke genitale verminking als een vorm van eergerelateerd geweld. Daarnaast wordt het overlijden van een vrouw ten gevolge van hoofdzakelijk vrouwelijke genitale verminking gekwalificeerd als indirecte feminicide. De wet garandeert onder andere de rechten van slachtoffers.