Het Verdrag van Istanbul of het verdrag inzake de preventie en de bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (CAHVIO)

Het Verdrag inzake de preventie en de bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, of het Verdrag van Istanbul, werd in 2011 aangenomen en trad in werking op 1 augustus 2014. Het is het eerste internationale verdrag dat volledig gewijd is aan de bestrijding van geweld tegen vrouwen. Het telt momenteel 38 partijen, waarvan 37 staten, waaronder België, en de EU.

Dit bindende juridische instrument verplicht de partijen om wetten, beleid en ondersteunende diensten te ontwikkelen om een einde te maken aan het geweld tegen vrouwen en aan huiselijk geweld.

Het berust op 4 pijlers: de preventie van geweld, de bescherming van slachtoffers, de vervolging van daders en de ontwikkeling van geïntegreerde, globale en gecoördineerde beleidsmaatregelen.

Op 11 september 2012 tekende België het Verdrag van Istanbul. Het is een gemengd verdrag aangezien het Verdrag van Istanbul zowel betrekking heeft op federale als gewestelijke en gemeenschapsbevoegdheden. Op 14 maart 2016 ratificeerde België het Verdrag van Istanbul.

Op 11 april 2016 werd het Instituut officieel aangeduid als het orgaan dat verantwoordelijk is voor de coördinatie, uitvoering, opvolging en evaluatie van de Belgische beleidslijnen en maatregelen in het kader van dit verdrag.

Het monitoringmechanisme van het Verdrag van Istanbul is bedoeld om de uitvoering van het Verdrag door de partijen te evalueren en te verbeteren. Het bestaat uit twee afzonderlijke maar onderling samenwerkende organen:

• een groep van onafhankelijke deskundigen, de Groep van deskundigen ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (GREVIO), die tot taak heeft toe te zien op de uitvoering van het Verdrag door de partijen, bestaande uit 15 leden gekozen door het COPA;
• een politiek orgaan, het Comité van de Partijen (COPA), dat de verslagen en conclusies van de GREVIO opvolgt en aanbevelingen doet aan de betrokken partijen, bestaande uit vertegenwoordigers van de partijen bij het Verdrag van Istanbul.

België heeft op 15 februari 2019 zijn eerste staatsrapport officieel ingediend bij de Raad van Europa.  Het ontving het referentieverslag van GREVIO in september 2020 en de aanbeveling van het Comité van de Partijen in december 2020.