Loonkloof

Wat is de loonkloof?

Het principe van 'gelijk loon voor gelijk werk' maakt al lang deel uit van de Europese en Belgische wetgeving en is een van de hoekstenen van de gelijke behandeling van vrouwen en mannen. Het is wettelijk verboden om te discrimineren op grond van geslacht. Een werkgever moet twee werknemers met dezelfde job en dezelfde kenmerken hetzelfde betalen. Ondanks dit principe blijft er in de praktijk een loonkloof bestaan.

Hoe de loonkloof uitleggen?

De loonkloof wordt berekend voor alle werknemers samen, ongeacht het beroep, de sector van tewerkstelling, de mate waarin ze leidinggeven, … De verschillen tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt spelen bijna altijd in het nadeel van vrouwen. Het uitgebreide loonkloofrapport van het Instituut uit 2021 toont aan dat ongeveer 49% van de loonkloof verklaard kan worden op basis van de verschillende posities van vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt, zoals de sterke aanwezigheid van vrouwen in minder goed betaalde sectoren of de kleinere anciënniteit van vrouwen. Verklaard wil echter niet zeggen gerechtvaardigd, want ook deze verschillen zijn niet neutraal.

Een groot deel van de loonkloof, 51%, kan niet worden verklaard, zelfs wanneer er rekening wordt gehouden met alle kenmerken van de werknemers en de job in kwestie.

De loonkloof geeft de genderongelijkheid op de arbeidsmarkt weer. Een deel van de ongelijkheid kan worden toegeschreven aan verborgen mechanismen, vooroordelen en stereotypen die tot segregatie en discriminaties op grond van het geslacht leiden.

Moeilijk te ontmaskeren

De loonkloof is makkelijk te meten, maar echte loondiscriminatie blijft meestal verborgen. Zo worden er soms systematisch verschillende benamingen gebruikt voor de functies van vrouwelijke en mannelijke werknemers en worden er aan die functiebenamingen andere loonschalen gekoppeld. Dikwijls weten werknemers niet hoeveel hun collega’s exact verdienen. Op die manier kunnen zelfs flagrante verschillen onopgemerkt blijven.