Eergerelateerd geweld

Definitie

Een fenomeenonderzoek uitgevoerd in opdracht van het Instituut en de FOD Binnenlandse Zaken formuleert de volgende definitie van eergerelateerd geweld:
"De term 'eergerelateerd geweld' verwijst naar een continuüm van geweldsvormen waarbij het voorkomen of het herstellen van een schending van de seksuele en familiale eer – waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te geraken – het hoofdmotief vormt. Het kan daarbij gaan om de eer van een individu, de familie of de gemeenschap en het geweld kan uitgaan of ondersteund worden door meerdere personen en gericht zijn op meerdere slachtoffers."

Wie wordt erdoor getroffen?

Eergerelateerd geweld wordt in België beschouwd als een flagrante schending van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, als geweld dat hoofdzakelijk wordt gepleegd ten overstaan van vrouwen en dat is gebaseerd op foute tradities waarin een patriarchale familiestructuur overheerst. Eergerelateerd geweld kan echter ook mannen treffen. Meisjes en vrouwen zouden zich oneervol gedragen als ze bijvoorbeeld optrekken met jongens of mannen, verliefd worden op iemand die niet gekozen werd door de familie, als ze overspelig zijn of er een (onterecht) vermoeden van overspel is. Mannen kunnen het risico lopen op eergerelateerd geweld als ze niet voldoen aan de sociale rol die van hen verwacht wordt.

Vormen

Doorgaans wordt één van de volgende vormen van druk of geweld gebruikt om de eer te beschermen of te herstellen: gecontroleerd worden, minder kansen krijgen om zich te ontwikkelen, fysieke mishandeling zoals slaan, schoppen, bij de haren trekken, tegen een muur gooien,... De meest extreme vorm van eergerelateerd geweld is eerwraak, waarbij het slachtoffer wordt vermoord of wordt aangezet tot zelfmoord. Dit is eerder uitzonderlijk maar het komt ook voor in België.

Sadia Sheikh

Een voorbeeld van eerwraak is de zaak van Sadia Sheikh, het Pakistaanse meisje dat op 22 oktober 2007 in Lodelinsart door haar broer werd doodgeschoten omdat ze niet wilde trouwen met de jongen die haar familie had uitgekozen. Het Instituut stelde zich in deze zaak burgerlijke partij. Het was de eerste keer dat in België eremoord werd veroordeeld en dat het criterium geslacht als een verzwarende omstandigheid werd erkend. Het was, naar alle waarschijnlijkheid, ook de eerste maal dat een poging tot gedwongen huwelijk werd bestraft.

Rol van het Instituut

Om bij te dragen tot de uitwerking van een doeltreffend interventiebeleid tegen eergerelateerd geweld, organiseerde het Instituut op 24 oktober 2013 hierover een rondetafelgesprek. Dit mondde uit in een aantal aanbevelingen die werden gebruikt in het ontwerp van het nieuwe nationaal actieplan ter bestrijding van gendergerelateerd geweld. Het Instituut gaf in datzelfde jaar ook de publicatie Eergerelateerd geweld. Hoe ga je hiermee om als professional uit.