FAQ

Wat is gender mainstreaming of de geïntegreerde aanpak van de genderdimensie?

Volgens de raad van Europa: "Gender mainstreaming bestaat uit het (re)organiseren, verbeteren, ontwikkelen en evalueren van beleidsprocessen op zo'n manier dat het perspectief van gendergelijkheid wordt geïntegreerd in alle beleidsdomeinen en op alle beleidsniveaus door de actoren die normaal dat beleid maken".

Wat is het doel van gender mainstreaming?

Gender mainstreaming is een strategie die de gelijkheid van vrouwen en mannen wil versterken door te vermijden dat het overheidsbeleid ongelijkheden tussen vrouwen en mannen veroorzaakt of versterkt.

Wat houdt de doelstelling van gelijkheid tussen mannen en vrouwen in?

Volgens de Europese Commissie verstaat men onder de gelijkheid van vrouwen en mannen het feit dat: "alle mensen vrij zijn hun persoonlijke vaardigheden te ontwikkelen en keuzes te maken zonder beperkt te zijn door strikte genderrollen en dat de respectieve gedragingen, wensen en noden van vrouwen en mannen op gelijke wijze gewaardeerd en aangemoedigd worden".

Wat is een ongelijkheid tussen vrouwen en mannen?

Er wordt van een ongelijkheid tussen vrouwen en mannen gesproken wanneer vrouwen en mannen zich in verschillende situaties bevinden en dat deze verschillen gevolgen hebben op hun toegang tot bestaansmiddelen (inkomen, werk, verantwoordelijkheden, gezondheid/zorg/welzijn, veiligheid, opleiding/kennis/vorming, mobiliteit, tijd, vrije tijd, ...)  of hun uitoefening van fundamentele rechten (burgerlijke, sociale en politieke rechten).

Wat is het verschil tussen gender mainstreaming, het specifiek gelijkekansenbeleid en de strijd tegen discriminatie?

De strijd tegen discriminatie gebaseerd op het geslacht wil een verbod of wegwerking van elke juridische maatregel die een verschillende behandeling van vrouwen en mannen inhoudt en die ongelijkheden tussen vrouwen en mannen kan doen ontstaan of in de hand werken.

Het gelijkekansenbeleid wil de in specifieke beleidsdomeinen vastgestelde ongelijkheden doen verdwijnen door middel van specifieke maatregelen (bv. quota op kieslijsten).

Gender mainstreaming wil vermijden dat het overheidsbeleid ongelijkheden tussen mannen en vrouwen doet ontstaan of in de hand werkt. Dit is een continu en transversaal proces waarbij voor elke politieke maatregel wordt bekeken wat de ex ante en ex post impact is op de respectieve situatie van vrouwen en mannen.

Deze drie benaderingen, die elk de gelijkheid van vrouwen en mannen willen versterken, zijn complementair.

Welke elementen zijn essentieel voor de toepassing van gender mainstreaming?

Voor de toepassing van gender mainstreaming is eerst en vooral een sterke politieke impuls nodig die duidelijk de te verwezenlijken doelstellingen op het vlak van gelijkheid tussen mannen en vrouwen kan vastleggen.

Dit vraagt ook om het engagement van de administratieve verantwoordelijken op het hoogste niveau.

De toepassing van gender mainstreaming vraagt ook om instrumenten (naar geslacht opgesplitste statistieken, genderindicatoren, handleidingen,…) en coördinatiestructuren tussen en binnen departementen. Tot slot is het ook essentieel om de expertise van de administraties te ontwikkelen en een beroep te doen op externe expertise met het oog op de concrete toepassing van de aanpak.

Wat zijn de voordelen van gender mainstreaming?

Gender mainstreaming draagt bij tot de verbetering van de kwaliteit van het beleid, want het vereist een grondige kennis van de situaties en doelgroepen.

Waarom moet gender mainstreaming toegepast worden op Belgisch federaal niveau?

Op 12 januari 2007 heeft België een ambitieuze wet goedgekeurd om de genderdimensie te integreren in de Belgische federale administraties. Gender mainstreaming is dus niet langer een vrijblijvend engagement, maar een wettelijke verplichting die opgelegd wordt aan de federale beleidsstructuren.

Wat is de 'interdepartementale coördinatiegroep' voorzien door de wet van 12 januari 2007?

Een 'interdepartementale coördinatiegroep' samengesteld uit leden van de beleidscellen en leden van de federale administraties is belast met de toepassing van de wet. De groep heeft een coördinerende functie en wisselt goede praktijken uit en speelt daarnaast een centrale rol bij het opstellen van de 'tussentijdse' verslagen en de verslagen 'op het einde van de legislatuur', voorzien door de wet.

Wat wordt er bedoeld met 'naar geslacht opgesplitste statistieken' en 'genderindicatoren'?

Naar geslacht opgesplitste statistieken zijn statistieken die apart gegevens weergeven over vrouwen en mannen.

Een genderindicator is een cijfer om een of meerdere verschillen tussen de respectieve situatie van mannen en vrouwen te kunnen meten.

Wat is de 'gendertest'?

De 'gendertest', voorzien in de wet van 12 januari 2007, is een evaluatieverslag van de impact van elk voorstel van wettelijke of reglementaire akte op de respectieve situatie van vrouwen en mannen (ex ante evaluatie). Deze test heeft dus als doelstelling de impact te evalueren van de voorstellen van wettelijke of reglementaire aktes op de respectieve situatie van vrouwen en mannen en een 'genderreflex' (het systematisch rekening houden met de genderdimensie) te ontwikkelen bij de verantwoordelijken ben dossierbeheerders op federaal niveau.

Wat is gender budgeting?

Gender budgeting is de analyse vanuit genderperspectief van alle vormen van overheidsuitgaven en -inkomsten en geeft een overzicht van de directe en indirecte gevolgen op de respectieve situatie van vrouwen en mannen.

Wat is de 'gendernota'?

De wet van 12 januari 2007 legt de verplichting op om een gendernota op te stellen voor elk ontwerp van algemene uitgavenbegroting. Concreet bestaat de nota uit de vermelding van de kredieten bestemd voor specifieke acties die erop gericht zijn de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen. Deze verplichting geldt voor alle departementen, overheidsdiensten met afzonderlijk beheer, overheidsbedrijven en instellingen van openbaar nut.