In 2022 lieten 569 Belgen de M/V op hun identiteitskaart aanpassen aan hun genderidentiteit. Dit meldt het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, dat zich baseert op gegevens van het Rijksregister. In 2022 veranderden 284 mensen hun geslachtsregistratie naar man, en 285 mensen deden dat naar vrouw. Sinds 1 januari 2018 kan dat door tweemaal een verklaring af te leggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Vorige week keurde de wetgever een verdere versoepeling van de procedure goed.
Adjunct-directeur Liesbet Stevens legt uit: “In de evolutie van het wijzigen van een geslachtsregistratie is de procedure steeds eenvoudiger geworden en is het uitgangspunt verschoven van het officieel vaststellen van een geslacht naar het registreren van een genderidentiteit. We spreken niet meer van de registratie van een geslachtswijziging, maar van de wijziging in een geslachtsregistratie. Zo komt de focus te liggen op de erkenning van de persoonlijke beleving van trans personen.”
Het Instituut benadrukt dat de procedure binnenkort nog zal evolueren naar de hedendaagse noden, maar dat er nog werk op tafel ligt: “Begin juli heeft de plenaire vergadering van de Kamer een wetsontwerp goedgekeurd zodat iemand meermaals de geslachtsregistratie kan aanpassen én de voorwaarde van een tweede verklaring drie maanden na de eerste wordt geschrapt. Dat is goed nieuws voor iedereen die hun officiële documenten in overeenstemming met hun genderidentiteit wilt brengen. Alleen moet nog de genderregistratie van non-binaire personen mogelijk gemaakt worden, want niet iedereen voelt zich comfortabel in één van de twee hokjes M of V.”
Historiek en opmerkelijke cijfers
Sinds 1993 houdt het Rijksregister aanpassingen van de geslachtsregistratie systematisch bij. In totaal staat de teller op 3 829 mensen die dit deden. Er zijn naar schatting 55 000 trans en non-binaire personen in ons land. Stevens: “Een correcte geslachtsregistratie is voor een deel van de trans gemeenschap belangrijk als erkenning op papier. Naast het aanpakken van de administratieve uitdagingen blijven we ons inzetten voor de rechten van trans personen en hun acceptatie in de samenleving. Uit eigen onderzoek weten we dat 75% van de trans personen al in het openbaar werd uitgescholden, 1/3e geeft aan dat dat maandelijks gebeurt en de helft werd al achtervolgd. Meer dan 9 op 10 trans personen die meewerkten aan dat onderzoek geeft aan al enige vorm van straatgeweld te hebben meegemaakt. We moeten ervoor strijden dat iedereen zich veilig voelt op straat.”
Als er naar de recente historiek van de wetgeving en de cijfers wordt gekeken, wordt 2018 gekenmerkt door een enorme piek. Bijna drie vierde van alle wijzigingen dateren van na de invoering van een nieuwe wetgeving in dat jaar.
Wat veranderde er in 2018? De strikte medische voorwaarden werden geschrapt. Voordien moesten trans personen zich verplicht laten steriliseren. De cijfers van 2019, 2020 en 2021 liggen een stuk lager, maar de aantallen liggen nog altijd vier à vijf keer hoger dan in 2017. De 569 aanvragen uit 2022 is het hoogste aantal sinds 2018.
Leeftijd
Wie de geslachtsregistratie wijzigt van V naar M is doorgaans jonger dan omgekeerd. Gemiddeld zijn ze 26 jaar op het moment van de officiële wijziging. Wie de geslachtsregistratie van M naar V wijzigt, is gemiddeld 35 jaar. Bij jongeren is er een groot overwicht van trans mannen. Bij de 16 tot 20-jarigen is dat bijna zeven op tien. Vanaf 25 jaar is er een overwicht van trans vrouwen.
Bekijk voor meer info het rapport Transgender personen in België. Gegevens uit het Rijksregister.